Czystek (Rodzaj Cistus)

Czystek to rodzaj roślin należący do rodziny czystkowatych ( Cistaceae ). Obejmuje około 20-25 gatunków krzewów i półkrzewów, które naturalnie występują głównie w rejonie Morza Śródziemnego. W Polsce pod nazwą "czystek" najczęściej rozumie się herbatkę ziołową przygotowywaną z suszonych liści i łodyg określonych gatunków tego rodzaju, przede wszystkim czystka szarego ( Cistus incanus ) lub czystka kreteńskiego ( Cistus creticus ). Zyskał on dużą popularność jako suplement diety i napar ziołowy.

Składniki aktywne i właściwości
Czystek zawdzięcza swoje właściwości przede wszystkim bardzo wysokiej zawartości polifenoli. Są to związki o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Główne grupy polifenoli w czystku to: Flawonoidy (m.in. mirycetyna, kwercetyna, kemferol, apigenina)Taniny (garbniki) - nadają naparowi lekko cierpki smak.

Proantocyjanidyny Kwasy fenolowe - dzięki tym związkom, czystkowi przypisuje się następujące właściwości: silne działanie antyoksydacyjne - neutralizuje wolne rodniki, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym, który przyczynia się do starzenia się organizmu i rozwoju wielu chorób. Uważa się, że potencjał antyoksydacyjny czystka jest wyższy niż zielonej herbaty czy czerwonego wina.
Działanie przeciwzapalne - polifenole mogą hamować procesy zapalne w organizmie.
Działanie przeciwdrobnoustrojowe
Badania in vitro (laboratoryjne) sugerują, że ekstrakty z czystka mogą wykazywać aktywność przeciwbakteryjną (np. wobec Helicobacter pylori, gronkowców), przeciwwirusową (np. wobec wirusów grypy) i przeciwgrzybiczą (np. wobec Candida albicans).
Potencjalne działanie immunostymulujące
Może wspierać funkcjonowanie układu odpornościowego.Potencjalne korzyści zdrowotne i zastosowanie (wymagające dalszych badań):
Czystek jest popularny głównie jako napar ziołowy. Przypisuje mu się szerokie spektrum korzyści, choć dla wielu z nich brakuje solidnych dowodów z badań klinicznych na ludziach.

Wsparcie odporności

Pity regularnie, zwłaszcza w okresach zwiększonej zachorowalności na infekcje (jesień, zima).
Łagodzenie objawów przeziębienia i grypy
Dzięki potencjalnym właściwościom przeciwwirusowym i przeciwzapalnym. Wspomaganie walki z infekcjami: Tradycyjnie stosowany przy różnych infekcjach bakteryjnych i grzybiczych.Ochrona układu krążenia: Działanie antyoksydacyjne może korzystnie wpływać na naczynia krwionośne, pomagać w regulacji poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi (wymaga potwierdzenia).
Wsparcie w chorobach skóry

Stosowany zewnętrznie (przemywanie naparem) może pomagać przy trądziku, egzemie, łuszczycy, drobnych ranach, dzięki działaniu antybakteryjnemu i przeciwzapalnemu.
Higiena jamy ustnej

Płukanie ust naparem może pomagać w zapobieganiu próchnicy i chorobom dziąseł (działanie antybakteryjne).
Wspomaganie detoksykacji: Sugeruje się, że może pomagać w usuwaniu metali ciężkich z organizmu, jednak dowody na to są ograniczone.

Borelioza - czystek zyskał pewną popularność jako środek wspomagający w leczeniu boreliozy. Badania in vitro wykazały, że ekstrakty z czystka mogą hamować rozwój krętków Borrelia burgdorferi. Brakuje jednak jednoznacznych badań klinicznych potwierdzających jego skuteczność u ludzi w leczeniu tej choroby. Nie może on zastępować antybiotykoterapii zaleconej przez lekarza.

Zastosowanie w kosmetyce

Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym i ściągającym, ekstrakty z czystka są wykorzystywane w:
Kremach i serum przeciwstarzeniowych (anti-aging).Kosmetykach do cery trądzikowej i problematycznej.Produktach łagodzących podrażnienia.Tonikach i płynach do demakijażu.Sposób użycia (jako napar):
Przygotowanie: 1-2 łyżeczki suszonego ziela czystka zalać szklanką gorącej wody (o temperaturze ok. 90-95°C, nie wrzącej).Parzenie: Parzyć pod przykryciem przez około 5-15 minut. Dłuższy czas parzenia pozwala na uwolnienie większej ilości polifenoli, ale może też sprawić, że napar będzie bardziej gorzki i cierpki. Spożycie: Pić 2-3 razy dziennie. Napar ma charakterystyczny, ziołowy, lekko żywiczny smak.
Można go pić bez dodatków lub z miodem, cytryną, sokiem malinowym.
Ponowne parzenie: Susz czystka można zazwyczaj zaparzać powtórnie 1-2 razy.Dowody naukowe:
Należy podkreślić, że chociaż czystek ma długą historię tradycyjnego stosowania, a badania laboratoryjne (in vitro) i na zwierzętach wykazują obiecujące właściwości (szczególnie antyoksydacyjne i przeciwdrobnoustrojowe), to wciąż brakuje wystarczającej liczby wysokiej jakości badań klinicznych na ludziach, które potwierdziłyby wiele z przypisywanych mu korzyści zdrowotnych. Dlatego należy podchodzić z rezerwą do zbyt entuzjastycznych twierdzeń marketingowych i traktować czystek jako potencjalne wsparcie dla zdrowia, a nie lek na konkretne choroby.

Bezpieczeństwo i skutki uboczne

Czystek jest generalnie uważany za bezpieczny do spożycia w formie naparu w umiarkowanych ilościach (2-3 szklanki dziennie).Brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u kobiet w ciąży, karmiących piersią oraz u małych dzieci – w tych grupach zaleca się ostrożność lub konsultację z lekarzem.Rzadko mogą wystąpić łagodne dolegliwości żołądkowo-jelitowe.Obecnie nie są znane istotne interakcje czystka z lekami, ale zawsze warto poinformować lekarza o stosowaniu jakichkolwiek ziół czy suplementów.

Czystek to roślina śródziemnomorska, ceniona przede wszystkim za bardzo wysoką zawartość polifenoli o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Popularny w formie naparu ziołowego, jest stosowany głównie w celu wsparcia odporności, ochrony przed stresem oksydacyjnym i potencjalnie w łagodzeniu infekcji.
Choć badania laboratoryjne są obiecujące, wiele z przypisywanych mu korzyści zdrowotnych wymaga potwierdzenia w rzetelnych badaniach klinicznych na ludziach. Jest generalnie bezpieczny w umiarkowanych ilościach, ale nie powinien zastępować konwencjonalnego leczenia.

Wakacje Zioła Witamin Warzywa Owoce Czosnek Ruch i regularna aktywność fizyczna Rumianek Obniżenie ciśnienie Aloes Mięta  Szałwia  lekarska Koper włoski Czystek Piołun Miód Suplementy diety Zdrowe odżywianie Woda i jej rola w organiźmie Zbieranie i suszenie pokrzywy Witamina D  Witamna C Witamina A Witamina K Witamina B Witamina E Minerały Znaczenie potasu w organiźmie człowieka Gotowanie w plastikowych woreczkach ryżu i kaszy Diety Mleczko pszczele a bezplodnosc Alergie Mleczko pszczele Apiterapia